Logo Unii Europejskiej wraz z napisem Unia Europejska

IRM

Systemy wspomagające VTS Zatoka Gdańska

Systemy wspomagające pracę służb dyżurnych VTS Zatoka Gdańska

System SafeSeaNet – przekazywanie informacji

Szczegóły działania systemu SafeSeaNet znajdują się w zakładce „SafeSeaNet”.

Systemy stosowane do monitorowania ruchu statków

Stacje radarowe

Na obszarze Zatoki Gdańskiej na potrzeby VTS pracuje sześć radarów brzegowych, które umieszczone są w następujących lokalizacjach:

  • Władysławowo,
  • Latarnia Morska Hel,
  • Wieża Kapitanatu Portu Gdynia,
  • Wieża Kapitanatu Portu Gdańsk - Port Północny,
  • Wieża radarowa Górki Zachodnie,
  • Latarnia Morska Krynica Morska.

Na potrzeby monitorowania i zarządzania ruchem w obrębie portów (oraz redy i kotwicowiska), dostępne są trzy radary portowe:

  • Hel – radar portowy,
  • Gdynia „S” – nabrzeże Wendy,
  • Gdańsk – Nowy Port.

Dodatkowo, na wieży platformy wydobywającej ropę i gaz – Baltic Beta, umieszczony został radar brzegowy dalekiego zasięgu (wchodzący w skład Krajowego Systemu Bezpieczeństwa Morskiego (KSBM)), który może być wykorzystany przez Służbę VTS.

Na górze tytuł w granatowej ramce żółte litery – system radarowy – VTS Zatoka Gdańska. Poniżej fragment przedstawiający wybrzeże morskie Polski od Ustki do Krynicy Morskiej – morze jest w kolorze czarnym, ląd – ciemno szary. Czerwonymi gwiazdkami pokazane są lokalizacje dziewięciu radarów morskich znajdujących się na wybrzeżu oraz jednego – na morzu (poniżej ramki z tytułem. Zdjęcia radarów znajdują się po lewej, na dole i po prawej stronie zdjęcia.
Rys. 1. Podsystem radarowy Systemu VTS Zatoka Gdańska

System AIS - PL

System odbiorników AIS-PL umieszczonych wzdłuż wybrzeża polskiego oraz na platformie Baltic Beta pozwala na odbiór danych wysyłanych przez znajdujące się na statkach urządzenia AIS (Automatic Identification System). Uzyskane dane pozwalają na identyfikację statku oraz śledzenie jego trasy.

Schematyczna mapa całego polskiego wybrzeża morskiego – morze w kolorze błękitnym, ląd w kolorze żółtym. Na wybrzeżu oraz na platformie Baltic Beta (na północ od Rozewia) zaznaczone są pozycje 12 odbiorników AIS (automatic identification system) z zaznaczonymi okręgami zasięgów od strony morza. Części okręgów nakładają się na siebie. Dodatkowo zaznaczono miejsca serwerów (Szczecin, Słupsk i Gdynia) zbierających dane z poszczególnych stacji i ich wzajemne połączenie).
Rys. 2. System AIS - PL

Radionamierniki

Dla szybkiej identyfikacji jednostek prowadzących korespondencję na kanale roboczym 71 VHF pracują trzy radionamierniki (RDF). Radionamierniki znajdują się na latarni morskiej w Helu, wieży Kapitanatu Portu Gdańsk i na latarni morskiej w Krynicy Morskiej. Radionamierniki można ustawić na inną częstotliwość, np. kanał 16 VHF w celu zidentyfikowania pozycji jednostki wzywającej pomocy.

Zdjęcie przedstawia fragment wybrzeże morskiego Polski od Rozewia do Krynicy Morskiej – morze jest w kolorze czarnym, ląd – ciemno szary. Widać zielone znaczki statków i ich nazwy. Zaznaczone są strefy rozgraniczenia ruchu na Zatoce Gdańskiej. Z Helu (opis żółty RDF LM Hel), z Gdańska (opis żółty RDF Kp Gdańsk) i z Krynicy Morskiej (opis żółty RDF LM Krynica) prowadzą granatowe linie krzyżujące się w jednym miejscu (na wschód od Helu i północ od Krynicy Morskiej) gdzie znajduje się zielone echo statku.
Rys. 3. Zobrazowanie radionamierników

Aplikacja iMARE

Aplikacja iMare stworzona przez hiszpańską firmę INDRA łączy dane uzyskiwane z systemów monitorowania ruchu statków z bazą danych VTS.

Obraz prezentowany na konsoli operatorskiej VTS składa się z następujących elementów:

  • danych zawartych w mapie elektronicznej ECDIS, uaktualnianej komórkami mapowymi dostarczanymi przez BHMW;
  • syntetycznego obrazu radarowego (pochodzącego z fuzji kilku urządzeń);
  • nakładki AIS (Automatic Identification System) z polskiego łańcucha stacji brzegowych.

Typowe zobrazowanie przedstawiono na poniższym rysunku.

Zrzut ekranu - Wycinek polskiego wybrzeża morskiego – Zatoka Gdańska - morze w kolorze czarnym, ląd w kolorze szarym. Na purpurowo zaznaczone strefy rozgraniczenia ruchu. Na morzu - dużo białych punktów przedstawiających statki wraz z ich nazwą.
Rys. 4. Zobrazowanie aplikacji iMARE

Komunikacja radiowa

Podstawowym środkiem komunikacji ze statkami jest system łączności VHF oraz selektywnego wywołania VHF DSC. Służba VTS Zatoka korzysta z częstotliwości roboczej – kanał 71 VHF oraz zastępczej – kanał 66 VHF. Dotykowe konsole VHF pozwalają na wybór stacji nadawczej, odbiorczej, trybu pracy (automatyczny wybór stacji na podstawie siły sygnału lub wybór dokonywany przez operatora), przeszukiwania wybranych kanałów oraz rejestracji prowadzonych rozmów. System korzysta z sześciu zdalnych stacji nadawczo-odbiorczych VHF i VHF DSC firmy Elvys umieszczonych w następujących lokalizacjach:

  • Radiolatarnia Rozewie,
  • Radiolatarnia Hel,
  • Wieża Kapitanatu Gdynia,
  • Wieża Kapitanatu Gdańsk,
  • Radiolatarnia Krynica,
  • Stacja dalekiego zasięgu umieszczona na wieży platformy Baltic Beta.
Na górze tytuł w granatowej ramce żółte litery – System łączności VHF + DSC, poniżej biały napis – sześć zdalnych stacji nadawczo-odbiorczych VHF DSC formy Elvys. Poniżej fragment przedstawiający wybrzeże morskie Polski od Ustki do Krynicy Morskiej – morze jest w kolorze czarnym, ląd – ciemno szary. Białymi ikonkami wieżyczek pokazane są lokalizacje sześciu stacji VHF znajdujących się na Rozewiu, Helu, w Gdyni, Gdańsku, Krynicy i na platformie Baltic-Beta (na północ od Rozewia). Każda ikonka jest w białym kółku, a nazwa stacji podana jest na żółto.
Rys. 5. System łączności VHF plus DSC

Kamery dalekiego zasięgu

Kolejnym narzędziem wspomagającym pracę operatorów jest system kamer dalekiego zasięgu (CCTV). Kamera dedykowana dla VTS Zatoka Gdańska ulokowana jest na latarni morskiej Hel i jej zasięg wynosi 7 mil morskich. Pięć pozostałych kamer pełni rolę wspomagania służb dyżurnych kapitanatów i bosmanatów. Kamery te umieszczone są w następujących portach i przystaniach morskich:

  • Hel,
  • Gdynia,
  • Gdańsk Nowy Port,
  • Gdańsk Port Północny,
  • Górki Zachodnie.
Zrzut ekranu - Wycinek polskiego wybrzeża morskiego – Zatoka Gdańska – widoczny półwysep Hel. Morze w kolorze czarnym, ląd w kolorze szarym. Na purpurowo zaznaczone strefy rozgraniczenia ruchu. Od Helu – w dół granatowa linia, na której w połowie i na końcu (kotwicowisko przy Porcie Północnym w Gdańsku) znajdują się zielone echa statków i ich nazwy. Na morzu – wstawka obrazu z kamery znajdującej się na Helu, przedstawiająca sylwetki dwóch statków, które znajdują się na granatowej linii.
Rys. 6. Obraz z kamery na Helu - widoczny statek stojący na redzie w Gdańsku - Port Północny

Rejestrowanie wizyt statków

Służby VTS i służby kapitanatów portów pracują na tej samej aplikacji bazodanowej (DMIS). Aplikacja pozwala na rejestrowanie odbywającego się ruchu statków, wejść i wyjść, miejsc postoju i czasów zacumowania lub odcumowania dla podróży awizowanych – bieżących i historycznych. Dzięki takiemu rozwiązaniu obsługa statku od momentu jego awizacji (zgłoszenia chęci wejścia statku do portu przez agenta) aż do opuszczenia obszaru kontroli ruchu jest dostępna dla służb, które zobowiązane są wprowadzać dane na różnych etapach procesu. Aplikacja DMIS jest bazą danych, powiązana dynamicznie z aplikacją mapy elektronicznej iMare, z której korzystają operatorzy VTS Zatoka, VTS Szczecin-Świnoujście i służby kapitanatów portów.

Zrzut ekranu – przedstawia tabelki z danymi statku na wejście i wyjście z portu.
Rys. 7. Aplikacja DMIS - rejestracja wizyt statków

Serwis hydrometeorologiczny

Służba VTS w ramach Serwisu przekazuje statkom znajdującym się na akwenie Zatoki Gdańskiej informacje dotyczące obecnej i prognozowanej lokalnej sytuacji hydrometeorologicznej.  Serwis osłony hydrometeorologicznej zapewniony jest przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) oraz dane własne pochodzące z czujników hydrometeorologicznych. Czujniki te rozmieszczone są w wybranych miejscach istotnych z punktu widzenia bezpiecznej żeglugi oraz uzyskania miarodajnych pomiarów dla wejścia i wyjścia z portu oraz wydawania zwolnień z usług pilotowych i holowniczych. Następujące parametry są określane z czujników hydrometeorologicznych:

  • kierunek i prędkość wiatru,
  • kierunek i prędkość prądu,
  • poziom wody.

Wskazania czujników są niezwykle istotne przy monitorowaniu warunków hydrometeorologicznych w czasie ogłaszanych przez Dyrektora Urzędu Morskiego pogotowiach i stanach alarmowych związanych z silnymi wiatrami oraz podnoszeniem się stanu wody.

Zrzut ekranu komputera. Na czarnym tle, przedstawione są dane hydrometerorologiczne. Od lewej strony – w pierwszej kolumnie białe nazwy stacji pomiarowych - od góry – Baltic Beta – Dalba P9 – Elbląg – KP Gdańsk PP – KP Gdańsk NP. – KP Gdynia. W następnej kolumnie – białe daty i godziny odczytów – dla KP Gdynia – napisy są czerwone. W następnych dwóch kolumnach – szare wskaźniki kołowe przedstawiają wskazówką kierunek wiatru oraz jego siłę dla każdej stacji (oprócz Elbląga). W następnej kolumnie – dla stacji Baltic Beta i Dalba P9 znajdują się ikony termometru wskazujące na zielono temperaturę. W następnej kolumnie – dla stacji Baltic Beta, Dalba P9, Elbląga i KP Gdynia przedstawione są wskaźniki wysokości wody (ciemno niebieski na szarym tle). Następne kolumny mają dane tylko dla Baltic Beta i Dalba P9 - na szarych wskaźnikach kołowych wskazówka przedstawia kierunek i prędkość prądu, kierunek falowania, natomiast w następnych kolumnach białymi liczbami wysokość i okres fali.
Rys. 8. Zobrazowanie wskazań stacji hydro-meteo.

Krajowy System Bezpieczeństwa Morskiego KSBM

W ramach budowy KSBM rozwinięta została sieć stacji radarowych, kamer, radionamierników, stacji VHF, stacji hydro-meteo, stacji DGPS i AIS oraz ujednolicono narzędzia jakimi dysponują służby zarządzające i monitorujące ruchem statków. Wszystkie większe porty zostały wyposażone w jednakowe konsole. Dzięki takiemu rozwiązaniu możliwy jest jednolity rozwój aplikacji do zarządzania ruchem statków, monitorowanie całego ruchu statków do polskich portów na potrzeby NSS/SSN i NSW.

Na górze – tytuł – dwie linie białych liter na niebieskim tle nieba – Zakres projektu – Modernizacja systemów nadzoru ruchu. Zdjęcie mapy morskiej wybrzeża polskiego od Świnoujścia do Krynicy z zaznaczonymi miejscami i granatowymi nazwami – Świnoujście, Szczecin, Kołobrzeg, Darłowo, Ustka, Łeba, Władysławowo, Hel, Gdynia, Gdańsk, Gdańsk, Krynica i Oil rigs (na północ od Władysławowa, pod tytułem). W każdym nazwanym miejscu jest małe zdjęcie anteny radarowej oraz purpurowe koło o niewielkiej średnicy, niektóre z nich częściowo nakładają się na sąsiednie. Dodatkowo, w każdym nazwanym miejscu jest lekko błękitne koło o większym promieniu, w wielu miejscach nakładające się na sąsiednie. W lewym górnym rogu znajdują się trzy małe zdjęcia radarów i stacji meteo. Pod tytułem, na granatowym tle, białymi literami wymienione są elementy projektu: - 27 radarów brzegowych portowych; 26 kamer CCTV; - 5 radionamierników RDF; - 12 stacji VHF; - 14 stacji hydro-meteo; - 2 stacje monitorujące DGPS; - 5 nowych stacji bazowych AIS (12).
Rys. 9. Zakres projektu KSBM.
  • Autor wpisu
    Michał Tomczyk
  • Data utworzenia wpisu
    11 marca 2022
  • Zmodyfikowany
    1 kwietnia 2022 przez Michał Tomczyk