Działania Służby IRM/VTS

Informacja ogólna

Służba IRM/VTS Zatoka Gdańska mieści się w Gdyni przy ul. Polskiej 2, na piętrze budynku Kapitanatu Portu Gdynia. Centrum VTS wchodzi w skład Inspektoratu Nadzoru i Monitorowania Bezpieczeństwa Ruchu Morskiego (IRM) – wewnętrznej komórki Urzędu Morskiego w Gdyni.

Procedury działania Służby VTS Zatoka Gdańska uwzględniają wytyczne Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) zawartych w Rezolucji IMO A. 857(20) - Guidelines for Vessel Traffic Services oraz rekomendacjom i standardom IALA – zawartym w VTS Manual.

Według Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) system kontroli ruchu statków jest to każde działanie lub służba, ustanowione przez kompetentną władzę, mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa i efektywności ruchu statków i ochrony środowiska. Taki system może mieć zakres funkcji – od przekazywania tylko informacji, aż do rozbudowanego systemu kierującego ruchem w porcie lub na torach wodnych. Zadania te realizowane są przez służby dyżurne pracujące w systemie całodobowym.

Obecnie obowiązujące Przepisy Służby Kontroli Ruchu (Służby VTS) zostały określone w  Zarządzeniu Porządkowym Nr 11 Dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni z dnia 17 maja 2023 r. (z późniejszymi zmianami).

Służba VTS Zatoka Gdańska korzysta z systemu zobrazowania ruchu statków i  współpracującej z nim bazy danych statków zawijających do portów Zatoki Gdańskiej (szczegóły w zakładce "Systemy wspomagające VTS Zatoka Gdańska").

Rozwiązania techniczne, które pozwalają na przesyłanie drogą elektroniczną dokumentów wymaganych przed wejściem statku do portu, znacznie zmniejszyły ilość  informacji podawanych przez statki wchodzące w obszar VTS Zatoka Gdańska.

Korespondencja radiowa Statek – Służba VTS ograniczają się do niezbędnego minimum:

• identyfikacja statku;
• ostatni port zawinięcia;
• aktualne zanurzenie statku;
• obecność na burcie ładunków niebezpiecznych i zanieczyszczających;
• całkowita liczba osób na burcie;
• stopień ochrony statku (o ile podlega wymogom ISPS w tym zakresie);
• ETA do pozycji pilotowej portu przeznaczenia.

W ramach funkcjonowania Służby VTS operatorzy mogą udzielać statkom zalecenia, ostrzeżenia i instrukcje określonego zachowania się, jeżeli uznają, że parametry ich ruchu lub pozycja zagrażają bezpieczeństwu żeglugi, naruszają obowiązujące przepisy portowe lub konieczna jest właściwa organizacja ruchu morskiego.

Zadania realizowane przez służby dyżurne VTS Zatoka Gdańska

1./ Służba dyżurna IRM/VTS w całych polskich obszarach morskich prowadzi:

• nadzór nad pracami obcych i polskich statków naukowo- badawczych;
• nadzór nad szczególnymi holowaniami morskimi;
• nadzór i współdziałanie w ramach akcji i zdarzeń mających wpływ na ochronę bezpieczeństwa żeglugi;
• współdziałanie w ramach realizacji zadań związanych z NCAGS (Naval Coordination and Guidance for Shipping) NATO.

2./ Służba dyżurna VTS realizuje zadania Regionalnego Punktu Kontaktowego (RPK) zgodnie z postanowieniami Ustawy z dnia 4 września 2008 r. o ochronie żeglugi i portów morskich. W ramach zadań (procedury zwyczajowe, działania kryzysowe) Służba dyżurna VTS ściśle współpracuje ze Służbami Ruchu Kapitanatów Portów, Morską Służbą Poszukiwania i Ratownictwa (SAR), Biurem Hydrograficznym Marynarki Wojennej (BHMW), Morskim Oddziałem Straży Granicznej (MOSG), Centrum Operacji Morskich Marynarki Wojennej RP (COM MW RP), Krajową Administracją Skarbową (KAS), dyspozytorami portów, stacjami pilotowymi, Państwową Komisją Badania Wypadków Morskich (PKBWM), Izbami Morskimi i innymi służbami.

3./ Służba dyżurna VTS Zatoka Gdańska wykonuje zadania opisane w Art. 88 Ustawy o bezpieczeństwie morskim w zakresie zdarzeń, które:

• mają wpływ na bezpieczeństwo statku, takich jak: kolizja, pożar, wejście na mieliznę, uszkodzenia lub wadliwe działanie urządzeń statku, zalanie lub przesunięcie ładunku, uszkodzenia kadłuba lub elementów konstrukcyjnych statku;
•  zagrażają bezpieczeństwu morskiemu, takich jak: uszkodzenia urządzeń, które mogą wpłynąć na zdolności manewrowe lub zdatność do żeglugi statku, w tym wpływające na system napędowy, urządzenia sterowe, system wytwarzania prądu, wyposażenie nawigacyjne lub środki łączności;

oraz w Art. 90 dotyczącym statków stanowiących potencjalne niebezpieczeństwo dla żeglugi lub stanowiące zagrożenie bezpieczeństwa na morzu, bezpieczeństwa ludzi lub środowiska morskiego.

4./ Służba dyżurna VTS Zatoka Gdańska wykonuje zadania opisane w § 9 Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa I Gospodarki Morskiej z dnia 4 grudnia 2012 r. w sprawie Narodowego Systemu Monitorowania Ruchu Statków i Przekazywania Informacji. (szczegóły w zakładce "SafeSeaNet").

5./ Służba dyżurna VTS Zatoka Gdańska wykonuje zadania opisane w Zarządzeniu Porządkowym Nr 11 Dyrektora Urzędu Morskiego W Gdyni z dnia 17 maja 2023 r. - Przepisy Służby Kontroli Ruchu Statków ( Służby VTS) (z późniejszymi zmianami).

Historia TSS i VTS na obszarze Zatoki Gdańskiej

15.04.1980 – wprowadzono system rozgraniczenia ruchu morskiego na wodach Zatoki Gdańskiej

1.05.1986 – wprowadzono linię meldunkową REPLINE HEL (obecna linia 54º45’N). Statki meldowały się bezpośrednio do portów docelowych Gdynia, Gdańsk.

9.01.1997 – wprowadzono systemy kontroli VTS Gdynia i VTS Gdańsk o ograniczonych obszarach.

1.05.2003 - Aby podnieść poziom bezpieczeństwa i ochrony żeglugi, sprawność ruchu morskiego, zwiększyć zdolność reagowania w niebezpieczeństwie na wodach Zatoki Gdańskiej oraz dbając o ochronę środowiska morskiego, Dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni ustanowił Służbę Kontroli Ruchu Statków VTS Zatoka Gdańska (w obecnym kształcie). Służba VTS Zatoka Gdańska zapewnia użytkownikom usługi VTS oraz sprawuje nadzór nad bezpieczeństwem żeglugi w obszarze swej odpowiedzialności.

08.10. 2007 - System VTS Zatoka Gdańska (system meldunkowy GDANREP, TSS Zatoka Gdańska i Centrum VTS) zostały zaakceptowane i formalnie przyjęte na 83 sesji Komitetu Bezpieczeństwa Morskiego IMO (Rezolucja IMO MSC.249(83)).

1.05.2008 - System VTS Zatoka Gdańska (od godziny 0000 UTC) działa zgodnie z decyzją Komitetu Bezpieczeństwa Morskiego IMO.

Od tego momentu - wszystkie statki i inne jednostki (rekreacyjne, rybackie) pływające po wodach Zatoki Gdańskiej muszą stosować się do prawidła 10 Międzynarodowych Przepisów o Zapobieganiu Zderzeniom na Morzu z 1972 r. ( Dz.U. 1977 nr 15 poz. 61).

Centrum Operacyjne Dyrektora Urzędu Morskiego

Centrum operacyjne Dyrektora Urzędu Morskiego znajduje się w budynku Kapitanatu Portu Gdynia (Gdynia, ulica Polska 2). Mieszczą się tu siedziby służb odpowiedzialnych za merytoryczne i techniczne zapewnienie bezpieczeństwa morskiego, do których należą:

• Inspektorat Nadzoru i Monitorowania Bezpieczeństwa Ruchu Morskiego (IRM) wraz ze Służbą VTS;
• Zespół Spraw Obronnych;
• Wydział Oznakowania Nawigacyjnego;
• Oddział Wdrożeń i Utrzymania Systemów IT i Bezpieczeństwa Morskiego.

Centrum operacyjne posiada odpowiednią salę wraz ze sprzętem potrzebnym do pracy zespołu antykryzysowego.